Lý thuyết ra, một đứa
dễ dàng làm quen những người lạ gặp mặt lần đầu như tôi phải có một số bạn kếch
xù theo cấp số nhân của tuổi đời. Nhưng lạ quá, đến giờ, hơn 60 mùa xuân đã đi
qua, đếm được người gọi là bạn chỉ trên đầu ngón tay.
Dễ dàng làm quen ? Hừm
hừm, không chắc lắm.
Hồi còn bé, nhìn bà
chị họ kết thân với những đứa trẻ của bạn bè người lớn trong nhà, rồi được đi
chơi với chúng, tôi thèm nhỏ rãi. Mở miệng ra nói một câu làm quen, sao mà khó
đến thế, cái gì khiến một đứa toàn thích chơi những trò của con trai như tôi, hùng
hổ đến vậy, lại nhũn như chi chi, không nở được đến một nụ cười thân thiện với
những đứa trẻ lạ.
Đến lúc đi học tiểu
học, giờ ra chơi, không gặp được những chị em họ học cùng trường, tôi lại lén
chui hàng rào ngăn cách trường với nhà về vắt vẻo trên hai cây cà phê, hay rượt
đuổi lũ gà vịt trong sân nhà đợi kẻng báo hiệu chấm dứt giờ ra chơi lại chui
qua hàng rào về lớp học.
Lên đến trung học, lẽ
ra phải tha thướt trong tấm áo dài đồng phục, tôi lại thấy vướng víu với hai tà
áo, chả hiểu sao phải dài xuống đến tận gót chân, nên sẵn sàng cuộn lại nhét
vào áo len để ngồi xe honda cho ông anh chở đi học, hoặc để nhảy lò cò không
vướng mắt khi cần phải biết đặt chân mình vào ô nào. Tôi cũng không dễ dàng có
bạn. Giờ ra chơi, tha thẩn một mình sau trường, bị mấy bà lớp lớn chọc ghẹo em
gái cô đơn, chơi trò chị em học bàn, thì gặp một bà học khác buổi ngồi
cùng chỗ, thay vì để quà vặt trong hộc để dành cho em, lại toàn là những bức
thư gây hấn, chiến tranh chị và em tiếp diễn cả năm học bằng cách gọt xóa tên của nhau ở cạnh bàn. Rồi
không biết sao lại biến thành lớp trưởng từ năm đệ tứ, tôi trở thành một đứa
nghiêm túc, nhìn bạn bè với những trò đùa nghịch ngợm, muốn tham gia ghê lắm mà
không dám. Năm cuối trung học, biết sau đây mỗi đứa sẽ văng đi một ngả theo
tương lại của mình, cũng lập một cuốn lưu bút, ghi hết lý lịch trích ngang của
bạn học cùng lớp, bây giờ đâm tiếc sao lại đốt mất ngày bỏ nước ra đi, lúc ấy, cứ
như muốn xóa di một đoạn đời.
Vài năm đại học, sáng
sớm lên đường đến trường khi mặt trời chưa mọc, vì trường ở cách Saigon 20 km, trưa
lo chạy về cho nhanh, không tính toán xa hơn như những đứa bạn gái khác, tình
nguyện đi học đợt trễ hơn, đầy tụi con trai, tha hồ kết bạn. Xa nhà, ngơ ngác
với những đứa cùng lớp đến từ các tỉnh khác nhau, lẽ ra mà khéo làm quen, thì đã
được ăn ngập bụng trái cây của những đứa ở miền lục tỉnh, đã được theo chúng về
Vũng Tàu cuối tuần, hoặc chí ít thì cũng có vài cái địa chỉ để đến chơi với
nhau ở Saigon. Vậy mà trơn lu, không còn dính được đến một em nào cho đến giờ.
Vài năm trường cán sự
xã hội, học chung, ở chung, dễ dàng kết thân lắm, vậy mà cũng chả còn ai, chắc
vì bài thớ tôi làm dán trên tường, không biết nhân dịp đứa nào làm cái gì, trong
đó có giòng : "Bạn tôi ,
" Những diễn viên
đang say sưa trên sân khấu
"Không biết
"Có ngày
"Màn rồi hạ xuống
"
Thế là hết. Cả mười
mấy năm còn lại sau giải phóng, cơ cực trong cơm áo gạo tiền, tương lai đứa nào
đứa nấy tối đen thui, không còn hứng thú đâu mà tìm đến nhau, dù vẫn còn ở
chung một thành phố.
Tôi chạy theo những
niềm vui bạn bè mong manh, đốt hết tuổi thanh xuân của mình trong những kiếm
tìm vô vọng. Nên nói mà không ai tin, tôi lên xe bông, như để chấm dứt một
chuỗi ngày đều đều như tiếng dế kêu trong thành phố ngập một màu xanh của thông,
ít thấy đổi thay của đất trời, khiến đời mình cứ như bị trì trệ xuống, ngộp thở,
bí bách. Bảo sao một đứa thiếu kiên nhẫn như tôi, lại có thể chờ đợi ông phát
thư mỗi buổi sáng, mang tin lành đến cho việc xuất ngoại, mỏi mòn đến cả 10 năm.
Qua đây, tha hồ bận
bịu để xây dựng lại cuộc đời. Có những ngày tôi chấm dứt một buổi làm việc, tha
thẩn trên đường về, cứ mong có ai đó trên đường gọi tôi, phát âm rành rọt tên
của mình, họ và tên đầy đủ một cái tên vốn là niềm hãnh diện của tôi, vì trật
ra ngoài những cái tên chung chung thường dành cho con gái.
Đó là lúc gửi về cho
những đứa tôi nghĩ vẫn còn là bạn những bức thư cả tháng hơn mới đến, lại phải
kèm thep phiếu tem cho chúng hồi âm, vì tiền tem dám xơi trọn cả tháng lương
của chúng, rồi dài cổ đợi thêm hơn tháng mới có hồi âm.
Nên đành quay qua đi
quan hệ bạn bè với những đứa ngoại quốc cùng làm, tiếng tây tiếng u cũng chỉ
nhỉnh hơn mình một chút, nhưng cũng phải chọn lọc ghê gớm, vì tôi thấy cách xử
dụng pháp ngữ của chúng, thích hợp với môi trường làm việc tay chân của tôi, nhưng
xa vời vợi với những bài đọc pháp văn trích ngang thuở xa xưa.
May sao đất nược mở
cửa, thiên hạ được quyền hồi hương, không còn phải cầm cái visa được đi khắp
thế giới, trừ Việt Nam như xưa.
Cộng thêm internet, facebook,
email .... Phong trào tìm bạn xưa nổi lên rầm rộ, nhanh chóng. Cứ như vừa bị
động đất, thiên tai chôn vùi hết, giờ bất đầu đào xới lên tìm lại vết tích xưa.
Các buổi họp bạn tầm
cỡ thế giới bắt đầu. Nào là họp bạn trung học, nào là họp bạn đại học, nào là
họp bạn cùng sở làm xưa. Ai ở xó xỉnh nào, hễ lên tiếng là được moi ra trình
làng, hả hê hết sức, có thêm mục mới cho dân, dù đã nhận được quốc tịch của đất
nước thứ hai, vẫn thấy chưa bén rễ, chỉ muốn quay đầu về cội nguồn.
Sốt cả ruột vì chị em
trong nhà tìm ra được bạn, dễ đến cả trăm, tôi thì trơ mắt ếch cho đến ngày hồi
hương đợt đầu tiên, làm vài bữa tiệc họp bạn, ghi được một mớ địa chỉ bạn
tha hương như tôi.
Thế là đến phiên lên
đường săn lùng bạn xưa.
Bắt đầu là hai đứa bạn
cán sự xã hội, một đứa từ Đức sang, đến ở nhà tôi để hôm sau qua Paris gặp đứa
khác. 26 năm mới gặp lại chúng, con bạn bên Đức vẫn kiểu nói chuyện cà kê, tôi
gán ngay cho bà chị họ đến từ Việt Nam để chuyện nổ như bắp rang về những đề
tài tôi không biết và không muốn biết. Paris là con bạn một thời bay bướm lái
xe jeep phóng ào vào sân trường, sỏi nghiến kèn kẹt vì nó thắng gấp, lượn một
vòng đẹp mắt rồi đậu xe ngay trước lớp học có 22 đôi mắt nhìn ra vào những buổi
trưa nắng gắt. Con bạn lai tây, nghệ sĩ đàn địch, đang dợt dở dang hoạt cảnh Chinh
Phụ Ngâm chuẩn bị cho lễ ra trường, mỗi buổi chiều ôm con búp bê đứng trên ghế
giữa phòng ngủ cư xá, lõ mắt ngóng chồng chinh chiến xa chả thấy mặt mũi đâu.
Lần nào nó cũng rưng rưng nước mắt được khi nhạc eo óc nổi lên, khiến lũ chúng
tôi phen này chắc mẩm là sẽ làm khán giả sụt sùi đâu ra đấy.
Thì nó đây, rù rù bước
vào phòng khách của khách sạn với tấm lưng còng xuống, dù ví đầm, giầy cao gót,
tóc tai như một Parisienne thứ thiệt. Tôi hết hồn, dĩ nhiên lưng nó còng thế
kia không thể nào là vì đi gánh củi. Hóa ra sụp dàn vì thiếu vôi trong dàn
xương!
Nó tiếp đãi chúng tôi
rất là ân cần, chu đáo, đã chiên sẵn một mẻ cơm Dương Châu, làm một nồi
vịt tiềm, tối đó, nó không có nhà vì bận tham gia một gala Việt Nam, nó cử thằng
con thứ hai ở lại giúp dọn món ăn. Thằng nhỏ vừa đi khuất là nồi cơm với vịt
tiềm được chui vô thùng rác vì làm sớm quá bị thiu, cả lũ tự lục lọi có gì ăn
nấy trong bếp.
Quan hệ với hai đứa
này sau ngày hội ngộ không kéo dài được lâu, vì đứa thì chồng đi về dưới, đứa
thì ly dị chồng, gia cảnh chả có gì vui để kể, so với tôi, tôi thấy mình còn
nhiều may mắn, giao tiếp với chúng, không khéo lại thành ra khoe mẽ nhà mình, nên
tình cảm nhạt nhòa dần đi như tranh phong cảnh của Monet rồi mất hút, không còn
tăm hơi nữa.
Tôi lại hăng hái tìm
thêm một địa chỉ khác, tình cờ cho một chuyến nghỉ hè, tôi đến ở cách chỗ nó
chỉ khoảng 30 km. Gọi điện, thấy giọng hững hờ, tôi phải nhấn mạnh là chỉ ghé
thăm, chứ tôi đang ở trong một cái nhà thuê, thì nó vẫn ầm ừ. Ngày chót trước
khi quay về Bỉ, tôi còn ấm ức gọi điện thêm lần nữa, để tìm ra lý do tại sao nó
không muốn gặp mặt tôi, thì lúc đó nó mới nhận lời khi tôi bảo đảm sẽ chỉ ghé
tạt qua.
Nó đấy, con nhỏ rời
trường sớm, đi làm ngân hàng quốc gia, có lúc có trực thăng đưa đi công tác xa.
Lấy chồng Việt Kiều, từng ở Bỉ trong thời gian tôi đã đến, không xa nhà tôi mấy,
vậy mà chả lần nào đối đầu nhau trên đường phố. Qua Pháp, có lúc làm ra bạc
triệu, nhưng giờ tan tành hết vì thằng chồng lợi dụng, nó tuyên bố cho cửa hàng
phá sản. Bây giờ gia tài sinh hoạt vỏn vẹn trong 25m vuông. Đúng là không có
chỗ để ngồi. Tôi nghẹn họng, nói gì bây giờ? Lại một số phận hẩm hiu. Vậy mà
còn kêu trời lên vì thấy tôi dang nắng. Tôi thì kêu trời trong lòng, rằng, trau
dồi sắc đẹp làm gì, rồi chỉ gặp rặt một lũ sở khanh.
Bẵng một thời gian, tôi
không đi tìm bạn nữa, êm ấm với người bạn rất thân tôi đã xả thân hồi còn ở
Việt Nam, chả chút nghi ngờ khi thấy nó cứ kêu rêu đời nó sao buồn thế. Có lúc
tôi nghĩ hay tại con trai nó là homo ? Vì nó cứ xài cụm từ "đứa con trai
mái mái của Tớ". Không chắc lắm, vì xem hình thì thấy một em mày râu bảnh
bao. Sau bỗng dưng trong thư nó viết có gì là lạ, nhận xét chả thấy tôi diện
quần áo đẹp, vòng vàng nữ trang, mà lúc nào, hễ không quần short thì cũng quần
jean, tóc tai dẹp lép không xịt keo cho phồng lên như punk. Đến đận nó gửi cho
tôi hình hoa quì Dalat, nói hoa đang nở rộ, mà tôi lại nhìn thấy hình chú thích
chụp từ vài năm trước là tôi bức, bàng hoàng nhận ra bạn không phải là nói
chuyện bâng quơ, mà phải giúp đỡ bằng vật chất, cụ thể là tiền để nó giải quyết
nỗi buồn không nguôi. Nó nói tôi, đầy đủ quá nên có thì giờ ngắm hoa, ngắm cảnh,
nhưng cũng không chắc là tôi thành công bên này, vậy chả bõ cho nó khoe là có
một con bạn thành đạt. Tôi điếng người vội vàng cắt đứt liên lạc, cỡ Lan cắt
đứt dây chuông cho Điệp khỏi vương vấn vậy.
Nghe ra tôi toàn gặp
không may trong tình bạn, giờ chỉ còn xót lại đúng hai đứa tình cờ lục ra được,
tồn tại cho đến giờ, chắc vì hoàn cảnh sống cũng same same nhau.
Một đứa còn có cơ hội
sang thăm tôi năm ngoái. Tôi chóng mặt đọc chương trình thăm Âu Châu
express của nó. Tất cả gói gọn trong 10 ngày, mà nào là thăm Paris, nào là thăm
Londre ,nào là thăm Amsterdam, nào là thăm Cologne. Vậy lúc nào nó dừng chân ở
Bỉ đây ?Tôi bực quá, sắp xếp mua vé hết cho nó, nhưng không tham gia. Chỉ nhận
đón đưa nó ra nhà ga. Tối nào gặp nhau được ở nhà, chả thấy kể chuyện đi thăm
cảnh đẹp ra sao, mà chỉ nói xấu cặp vợ chồng đi cùng!
Bõ công tôi tỉa tót
cái terrasse của mình, chăm chút hoa lá, lỡ đóng màn cửa lại ngụ ý cho nó biết
là đóng như vậy cho khỏi có ánh sáng vào. Vậy là màn cửa cứ như thế từ ngày đến
tới ngày đi! Nó không một lần tò mò hé cửa ra xem có gì đằng sau nữa là ....
Mới đây nữa, lại một
con bạn, 46 năm chưa gặp.
Tôi lại sắp xếp một
chương trình lau chùi nhà cửa, đèn cổ với tranh treo được dịp phủi bụi. Mệt đứ
đừ đến hết cả mấy ngày. Sắp xếp giữa thì giờ trông cháu, bán hàng để tỉa tót
vườn tược, lại trau chuốt cái terrasse với một mớ chậu buxus hình mấy con thú
vật, è cổ ra cắt cỏ ,nhổ cỏ vườn Clabecq cho chỉn chu, sơn lại cửa hàng, không
phải để cho nó ngắm, nhưng cũng là một động cơ thúc tôi.
Xong xuôi hết, thở cái
phào ngày hôm sau ra ga xe lửa đón vợ chồng nó.
Nó đây, một em mập
kếch xù chống cây gậy đi bộ. Tôi tá hỏa tam tinh dợt hết trong đầu mình những
chương trình soạn thảo đi chơi, và biết là phải skip hết. Bối rối cực kỳ!
Chương trình bắt đầu
bằng rừng Halle đang bạt ngày hoa tím Jaccinthe. Phải đi chiều thứ sáu vì bây
giờ vĩnh viễn không còn nhảy vô nhảy ra như chúng tôi vẫn tững làm từ mấy chục
năm qua. Rừng nổi tiếng lắm rồi, khách ngoại quốc kéo đến ầm ầm, bị chặn từ
ngoài cửa rừng. Những kẻ yêu hoa phải hành hương chừng hơn 2km mới đến được
thảm hoa. Đi ngày không phải weekend thì còn lái xe được đến sát tận bãi hoa.
Nó bước xuống, ập ềnh
một hình tam giác chưa đến 500m, cũng biết lên tiếng khen hoa đẹp, xong đức ông
chồng quyết định là nó không đi được nữa cần phải về. Tôi nghĩ, có thật đẹp đối
với họ không? Vì ngày trước đó họ từng đi thăm vườn tulipe Kokenhof ở Hòa Lan.
Màu sắc chắc chắn là hơn đứt ở đây. Không sao, rừng Halle đẹp không phải chỉ
nhờ hoa tím, mà còn nhiều cái khác nữa mà tôi không cần thiết phải giải thích. Ông
chồng hươi máy điện thoại, hiện hết bản đồ của rừng Halle, thốt lên "Ối
giời ! Rừng rộng quá, mình mới đi được 1/30 diện tích, nhưng thôi... vậy đủ rồi,
Chi(tên con bạn ) sẽ mệt ". Sẽ thôi nhá, còn bản thân người tên Chi thì
thấy yên lặng, no comment. Tôi nhớ đến anh chàng tài xế năm xưa chở gia đình
tôi đi thăm Suối Vàng, tôi muốn đi đến tận cùng con đường, chắc chắn sẽ đến
được chân núi Bà, nhưng em ta gạt ngang"Cũng dzậy thôi hà, đi tới nữa cũng
chỉ có gừng dzí lại suối, gồi lại gừng dzí lại suối, dzậy dzậy thôi ha". Màu
tím ngan ngát của rừng hóa ra chỉ là một mảng màu vô hồn trước mặt, thế thôi.
Đến lúc thăm Grand
Place của Bruxelles, di sản thế giới trong danh sách của Unessco thì còn kinh
hoàng hơn. Y hệt nhóm bạn năm ngoái, những vách tường xám xịt và những tượng
đài lổn nhổn trên mặt tiền tòa nhà chính không thu hút sự chú ý và không ăn ảnh
bằng tòa nhà kế bên đang lóe ánh vàng viền kẻ khắp nơi, vậy là những nụ cười
toe toét được gán vào những tòa nhà không ăn nhậu gì đến lịch sử của nơi đây. Tôi
cứng họng, không thốt lên được một lời giải thích nào. Đến lúc đi thăm tượng
thằng bé cởi truồng, thì còn thảm hại hơn. Tượng bé quá, không gây được ấn
tượng gì, thua hẳn tượng bằng chocolat trong tiệm bán hàng bên cạnh, chụp ở đây
vừa rõ vừa to, việc gì phải chen chúc với đám du khách Tàu đang náo loạn dưới
chân tượng thật !
Thấy nó mầy mò mấy con
búp bê Stroumph, tôi bảo để mua cho con nó làm quà, hai vợ chồng kêu ầm, "thôi
thôi, valise chật cứng rồi, để qua Pháp mua cũng được " lại cứng họng, chả
lẽ lại không biết cha đẻ của Stroumph là ở Bỉ à ? Tính mua gì tặng cũng dãy nảy
lên, khách sáo vô cùng đến nỗi tôi phát chán, bèn mua cho mỗi em một cái bành
gauffre, ai ngờ lại đúng ý, chắc giống thằng cháu bên Mỹ năm nào qua đây hồi
còn bé tí, được tôi mua cho đúng lúc bụng đói, nhớ mãi kỷ niệm đẹp về gauffre
của Bỉ cho đến giờ.
Cả ngày thứ bảy, trời
đẹp lộng lẫy, chỉ đủ sức leo lên nóc của L’arc De Triomphe ở Cinquantenaire
bằng thang máy, xong thì quật vào nộp mạng cho một quán ăn Bồ đào Nha ở sát rạt
nhà. Nghỉ ngơi mấy tiếng đồng hồ mới có sức xuống nhà Clabecq, nắng đã tắt, gió
lạnh nổi lên, cứ đứng trong nhà ngắm vườn cũng được rồi.
Chủ nhật đi qua serre
của Hoàng Gia mở cửa đúng dịp này, nhìn thấy thiên hạ tấp nập trước cửa, đức
ông chồng lại xua tay, "Thôi Chi đi không được đâu", vậy là nhảy vào
vườn Botanique ở Meise vì tôi biết ở đây có một cái tít tít train.
Tới nơi, xe lửa đã nhổ
neo mới 10 phút trước, một tiếng đồng hồ nữa mới có chuyến sau, không ai muốn
leo lên cái dốc thăm vườn cây nhiệt đới, ừ, mà họ từ bên VN qua, cần gi phải đi
thăm cây chuối với lại cây giong nhỉ ? Chồng tôi ngổi như mèo già gù gù sưởi
nắng, bạn tôi với đức ông chồng rón rén chống gậy tiên bà ra tới mép hồ nước
viền quanh tòa lâu đài, tôi thì oải mình vì chưa bao giờ dẫn một phái đoàn đi
chơi kinh dị đến vậy. Kể cả ba Má tôi hồi còn sống cũng chưa cho tôi một cảm
giác trì trệ đến thế.
Nên sau một vòng tít
tít train vô duyên, tôi bức luôn tuyên bố giải tán, cho hai vợ chồng ở nhà, còn
tôi với đức ông chồng sải chân đi bộ cho đã từ nhà ra tới trung tâm thành phố, rồi
đi về đến tận hàng, rồi tận nhà cho bõ sức.
Sáng hôm sau, tôi sung
sướng được chia tay với bạn, nghĩ lại, cũng nhói lên một chút thương hại con
bạn bị núp bóng quá kỹ đức ông chồng, ổng quyết định hết, nó như chim nhốt
trong lồng son, với hai người hầu, với balcon đi trên lầu từ nhà nó qua nhà con
trai, khu nhà ở có hồ bơi, sân tennis, tôi mới thấy hết lòng hối tiếc của nó
khi nhìn thấy hình ảnh lăng quăng của tôi, và tôi hiểu, sao nó hay lên facebook,
ông chồng với một cái GPS cộng với một chuỗi chuyện vô tận để tán dương chính
mình. Không, tôi thà có một người chồng không tài giỏi, nhưng chí ít chia xẻ
với mình gánh nặng vậtchất cụ thể, thế là đủ rồi.
Tôi như chim đang bị
thương, có còn dám đi tìm bạn không nhỉ ?
Tay đang cầm một quyển
tập san cựu học sinh trường Bùi thị Xuân mới ra lò nóng hổi, đầy đủ địa chỉ, số
tel với email, nhưng cứ như có cái gì đã tắt đi, cần phải có thời gian để khôi
phục lại.
Tìm đâu ra một người
bạn sẵn sàng đi theo tôi để nhìn nhưng viên đá lót trước bậc thềm mỗi căn nhà
nghệ nhân ở đây, và rặng cây houx cổ xưa cả trăm năm cho trái đỏ thắm mỗi dịp
noel về, chắc vẵn chỉ có tôi độc hành nhìn ngắm ....
Hương Quỳ (Bruxelles,
05/09/2017)
