Mái nhà xưa

Biết nói gì về ngôi nhà vẫn hiện về trong những giấc mơ nửa đêm về sáng của bạn? Ngôi nhà nửa xa lạ, nửa gần gũi, nửa ấm cúng, nửa lạnh lùng? Và dù bạn có mơ kiểu gì đi nữa, nó rất lạnh lẽo, hoang vắng, bí ẩn  và ma quái? Biết nói gì về ngôi nhà nơi bạn sinh ra, lớn lên, trưởng thành, rồi ra đi vĩnh viễn, và chỉ quay về trong những cơn mộng mị mà khi tỉnh dậy, bạn thường có cảm giác hụt hẫng, tiếc nuối, từ bỏ, ngậm ngùi?

Đó là căn nhà trong tâm tưởng khi nào cũng tràn ngập ánh nắng và gió; các cửa sổ trong ngoài đều mở toang theo mọi nẻo, các rèm cửa trắng khẽ cuốn lên từng hồi theo từng cơn gió nhẹ thổi qua, và bóng lá lung linh mãi trên các bức tường quét vôi vàng nhạt. Đó là ngôi nhà trong ký ức không bao giờ bị ẩm mốc, loang lở, lạnh tanh vì thời gian, vì thiếu sinh khí, vì vắng bóng con người. Đó là ngôi nhà trong tim bạn, mãi mãi duy nhất trong tim bạn, dù trong đời bạn đã từng ở, từng sở hữu trong không biết bao nhiêu căn nhà khác, lộng lẫy hơn, tân kỳ hơn, và dù cho có đi qua bao nhiêu nhà cũng thế, khi mơ, bạn chỉ mơ về nó, như một nỗi ám ảnh, tận cùng, khắc khỏai. Nó trở đi trở lại mãi trong những đêm dài, mỗi lúc mỗi lạ lùng, mỗi xa vắng, và có lúc bạn sợ nó, nhưng bạn không sao dứt bỏ được nó, bởi nó đang mang một phần hồn của bạn. Bởi vì nó đã chứng kiến quãng đời đẹp nhất của bạn, bởi bạn bỏ nó ra đi, không quay trở lại dù chỉ một lần, để nói rằng, “này, ta đã trưởng thành, đã có căn nhà của riêng ta, nhưng mi mới là độc nhất”. Bạn đã không làm như vậy, và vì thế, như một lời trách cứ, nó sẽ mãi là cái gai của đóa hồng ký ức trong tim bạn, thỉnh thỏang cào vào tâm tưởng bạn như một lời nhắc nhở về sự hiện hữu của nó trong quá khứ. 

Trong giấc mơ của bạn, bạn đi lâu nay trở  về nhà, bạn nghĩ mọi người thân yêu đang chờ bạn, bạn mong nhìn thấy ánh đèn ấm cúng chào mừng bạn, bạn mong ngôi nhà mở rộng cánh cửa lớn như mở một vòng tay đón bạn, như những thửơ xa xưa khi bạn còn nhỏ. Trong cõi mênh mông nửa tỉnh nửa mê, bạn chỉ gặp những khung cửa sổ đóng kín mít, những căn phòng lạnh lẽo, mùi tường vôi ẩm mốc, không một ánh đèn và tuyệt nhiên chẳng có ai chờ đón bạn cả. Tự trong đáy lòng, dấy lên một cảm giác buồn rầu vô hạn đến nỗi bạn có thể phát khóc lên được. Ngôi nhà tuổi thơ của bạn như đang phản bội bạn, đang ngỏanh mặt đi với bạn. Và không có nỗi mất mát nào bằng. Vì bạn đã mất nơi chốn để quay trở  lại, vì bạn không sao quay về được nữa .

Ngày xưa thân ái

Còn gì buồn bã hơn bạn mơ Tết đang đến rất gần, ngày mai, tối nay, thế mà trong ngôi nhà im lìm, ngoài bạn ra, chẳng có ai. Người thân ở đâu, bạn không biết, bạn đi từng phòng réo gọi, tìm kiếm, chẳng một ai xuất hiện. Tết đến, bạn không biết phải làm cái gì để lấp đầy khoảng trống quạnh hiu trong ngôi nhà, trong tim bạn. Nuớc mắt vòng quanh, tim muốn vỡ ra vì cảm giác bị bỏ rơi, bạn tuyệt vọng tìm kiếm mọi người, tìm kiếm không khí Tết xa xưa, tìm kiếm, để thấy dù chỉ một chút, những hình ảnh, đồ vật thân quen năm nào. Bạn nhớ phải trải cái khăn bàn trắng để đón giao thừa, nhưng lục tìm mọi xó xỉnh, bạn chẳng thấy nó đâu, bạn nghĩ đến cái lọ cổ hay dùng cắm gốc đào già, bạn sờ đến nó thì nó bể toang, hỏang kinh tỉnh giấc, bạn cảm thấy có phần nào nhẹ nhõm vì bạn biết rất rõ mình đang ở đâu, mọi người đang ở đâu, ngôi nhà đang ở đâu. Nhưng cảm giác cô đơn trong ngôi nhà của bạn vẫn cứ ám ảnh lấy bạn, ít nhất là nguyên một ngày hôm đó, hoặc cho đến khi cuộc sống thực tế lôi cuốn lấy bạn, xoay bạn vòng vòng đến nỗi không còn một khắc thảnh thơi để quay đầu nhìn lại những gì đã qua.

Các ngôi nhà của tuổi thơ đều lớn và đẹp. Thực tế trưng bày ra những vệt mốc đen trên các bức tường, những lằn nứt nẻ trên sân nhà, những vết rêu xanh bên thềm nhà, những dòng nước mưa bụi bẩn ngoằn ngoèo trên cửa sổ, những căn phòng chật hẹp, lôi thôi, những cánh cửa chớp lung lay bản lề, nứt rạn theo gió sương, bạn vẫn ngoan cố cho rằng ngày xưa nó không có thế. Ngày xưa nó đẹp lắm, đâu mà hoang mốc, ẩm thấp, lạnh lẽo, điêu tàn vậy. Phải, ngày xưa của mỗi người đều đẹp cả, từ kỷ niệm, từ bạn bè, từ ngôi trường, từ góc phố. Và bạn cứ than van mãi, nhắc nhở mãi những ngày hoa bướm đó, cứ như thể ngày hôm nay bạn không thể tìm được một niềm vui nào nữa vậy.



Sân nhà ngập nắng giờ tìm ở đâu?

Bởi chỉ có tuổi thơ mới đẹp khi mình đã mất nó, bởi chỉ có ký ức khi nhớ lại, đã lọc mất những nỗi buồn, đã gạn chắt những điều khó chịu, nhức nhối, để mọi sự có vẻ như được vẽ vời thêm, tô hồng thêm, đẹp mãi thêm với năm tháng. Bởi vì bây giờ bạn đã lớn, đã biết được đời không  tòan màu hồng, đã hiểu một ngày 24 tiếng, không phải giờ nào phút nào cũng đẹp, cũng êm đềm, mà có lắm lúc bạn tự hỏi, mình sinh ra để làm gì. Nhìn về lại tuổi thơ, như một cứu cánh, giúp cho bạn lấy lại thăng bằng, đi tiếp đọan đường không dễ dàng này. Tuổi thơ không đẹp, bạn sẽ mất đi điểm tựa của cuộc đời, vô hình chung, bạn đã làm cho nó rực rỡ thêm để bám vào đó cho tâm hồn nghỉ ngơi.

Ngôi nhà đã thay đổi rất nhiều, kể từ cái buổi sáng ban mai đầy sương mù, bạn từ biệt nó để làm một chuyến đi biền biệt, biền biệt qua bao nhiêu năm tháng mà bạn vẫn chưa trở về. Này, bạn đã xem biết bao hình ảnh của nó do mọi người chụp và gởi cho bạn xem. Bên cạnh nó đã có một ngôi nhà khác cất lên, thay cho cái vườn lan, vườn su su. Bạn biết rõ thế, nhưng trong tâm khảm của bạn, bạn vẫn chối từ sự hiện hữu của cái ngôi nhà mới kia, nhất định không chấp nhận sự có mặt của nó, và trong những giấc mơ, những cửa sổ phòng khách của bạn vẫn mở ra vườn su su xanh mướt màu nắng, chứ không phải là một bức tường của một ngôi nhà khác. Bạn tự dối mình, vì bạn đã quá yêu màu nắng trên những đọt su su non bạn vẫn nhìn từ khung cửa của bạn, bạn không thể quên hình ảnh trường Lycée Yersin bên kia đồi, nằm im trong ráng chiều mồi lần bạn vắt vẻo trên bậu cửa nhìn qua. Khung cửa đang nhìn sang một bức tường, thực tế là thế, bạn không tin đâu, bạn đang cố nhìn nhìn xuyên qua bức tường để tìm lại màu nắng năm xưa.

Chẳng bao giờ được nhìn thấy rừng thông bên kia đồi....

Mà nào chỉ có màu nắng mới làm bạn trở nên ngoan cố đến thế? Những buổi chiều mưa nước réo quanh nhà, bạn lom lom chờ bớt mưa để đi lội nước ngòai sân, ven theo ống cống bên hông nhà. Lớn lên một tí, bạn không thèm lội nước nữa, những giọt mưa đều trên mái tôn dưới nhà bếp làm tim bạn tự dưng thổn thức và một nỗi buồn vô cớ xâm chiếm lấy bạn. Mùi đất xông lên sau những cơn mưa, bạn đâu thể quên được? Sau khi mưa tạnh là cả một tấu khúc của thiên nhiên, tiếng dế, tiếng ếch nhái, và cả tiếng những giọt nước đọng trên lá đang thánh thót rơi. Yên ấm trong ngôi nhà của bạn, bạn tha hồ mà thưởng thức những gì thiên nhiên ưu đãi mang lại cho bạn. Rồi để bây  giờ bắt chợt một tiếng dế gáy xa, bạn bồi hồi nhớ chiều mưa năm nào bạn cũng đã từng nghe tiếng dế kêu khan này, rồi nhìn nhừng giọt nắng vàng xuyên qua kẽ lá cây non đầu mùa, bạn nhớ màu vàng óng ả trên những đọt thông, rõ ràng như thể chỉ cần nhắm mắt lại, bạn có thể ngửi được cả mùi nhựa thông nồng cay trong không gian.

Mọi người kể rằng cái góc bếp năm xưa không còn là bếp, bếp chính bây giờ đi ra phòng ủi đồ, phòng ủi đồ dời đi đâu thì bạn không còn để ý đến nữa. Tha hồ cho mọi người nói, tha hồ cho cái đầu của bạn phải vẽ lại họa đồ nhà cửa, bạn vẫn “thấy” cái bếp đen nhẻm năm nào có con mèo già ngồi chễm chệ nhìn bạn. Cái hốc củi đựng đầy than bây giờ thành cái gì, bạn không hề muốn biết, không hề thắc mắc, vì đối với bạn, nó vẫn chứa đầy những hòn than đen, thỉnh thỏang bốc lên mùi nước đái mèo khai nồng. Trong mơ, bạn thấy nó nhưng nó chẳng đưng cái gì cả, chỉ là một cái hốc trống lốc, như con mắt, nhìn vào giữa mặt bạn, hỏi, nhừng ngày xưa nay ở đâu.

Mọi người tả  phòng giặt được sửa thành 2,3 cái cầu tiêu. Bạn không hình dung ra được, bạn vẫn thấy những song gỗ trên cao, cái máng nước hứng nước mưa chảy thẳng vào 2 cái thùng phuy móp méo, cái bàn giặt lúc nào cũng ẩm ướt, thỉnh thỏang một con nhớt bò ngang. Bạn thấy lại chậu nước trong vắt bạn đứng gội đầu năm nào. Nước trong phản ánh cả một bầu trời xanh cao lồng lộng ngòai chấn song. Chạm tay vào mặt nước, bầu trời rung rinh muốn vỡ, trời sóng sánh nhưng rồi trời lại xanh, lại lồng lộng. Cả một bầu trời trong lòng chậu nước của bạn, có khi nào bạn tìm lại được nó ở nơi chốn này? Còn hai ba cái cầu tiêu kia, chúng được xây như thế nào giữa đám kỷ niệm của bạn? Và bạn cũng chẳng buồn hỏi, nếu muốn giặt quần áo thì phải đi về căn phòng nào, góc kẹt nào bây giờ?

Và một lần bạn mơ bạn về ngủ lại căn phòng bạn đã từng ở những năm mới lớn. Chao ơi, có tin được không, bạn đã sợ ma đến chết khiếp trong căn phòng đó. Bạn chẳng tìm ra được cái gì quen thuộc với bạn ở đó cả. Chỉ có hai cái cửa sổ mở toang, gió thổi lồng lộng, bạn ra sức đóng lại mà chẳng được. rồi cái cửa ra vào, vô dưng vô cớ cứ tự đóng ập lai, như thể muốn nhốt bạn vĩnh viễn, rồi cái rương lớn nằm khuất sau tấm màn trắng trở nên một nỗi khiếp đảm đến nỗi bạn đã vùng chạy ra khỏi phòng, thề không bao giờ đặt chân vào. Khi tỉnh dậy, bạn có thể kể vanh vách trong cái rương đó đựng những gì. Quần áo cũ, mùng mền không xài tới, những xấp vải, xà phòng được gởi về tư ngoại quốc, mùi băng phiến trộn với mùi xà phòng Luxe. Thỉnh  thỏang bạn moi ra được một hộp phấn cũ, khô đét, bay màu, một chai eau de cologne gần cạn, vài chiếc kẹp tóc cũ, một búi tóc giả…Cả một kho tàng của tuổi nhỏ. Cớ sao trong mơ bạn lại đi sợ nó? Căn phòng quen thuộc, những đêm thức khuya học bài, những hôm bạn bè tới ngả ngớn trên giường tán chuyện Đông Tây, cái kệ sách, một niềm tự hào thưở mới lớn, tấm gương nhỏ xíu, chiếc lược nhỏ xíu, bộ trang điểm đầu đời của bạn, cớ sao lại khiếp nó? Phải chăng ngôi nhà của bạn đã trở thành như một haunted house, nhà ma vì không có bạn đã lâu?



Trường Trần Bình Trọng và con hẻm

Công bằng mà nói, nhà đang có người ở, tại sao bạn cứ mơ nó thật hoang vắng, thật im lìm, thật buồn rầu? Vì những chủ nhân “thật” đã không bao giờ quay trở về? Vì không khí ngày xưa đã mất vĩnh viễn? Bạn tự biết thế và ngôi nhà biết thế, không có bạn và người thân, nhà trở nên vô chủ, không còn không khí xa xưa, nhà trở nên ưu uất, trầm mặc.

Những năm tháng đầu xa xứ, bạn đã từng ước phải chi có phép màu để mang ngôi nhà đi theo cùng bạn. Nhưng rồi bạn loay hoay mãi mà không biết để ngôi nhà đó ở đâu cho đúng chỗ, đúng cách ở chốn tạm dung. Để bất kỳ ở đâu, nó đều trông lẻ loi, cô độc, tách bạch, “không giống ai” đến phát tội nghiệp. Chật vật một hồi, bạn hiểu ra rằng nó chỉ có

 thể ở chỗ mà nó đang ở được thôi, ra khỏi chỗ đó, nó không còn là ngôi nhà của bạn nữa. Vì thế nó đã theo bạn đi vào trong những giấc mơ tuyệt vọng của bạn. Như sự tuyệt vọng tìm lại hàng bông trắng với cây trạng nguyên hoa đỏ, tuyệt vọng tìm lại rặng hoa thạch thảo tím đưa hương mỗi sáng, mỗi chiều. Giàn hoa giấy đỏ vẫn còn nhưng đã lâu không trổ hoa, hai cây hồng trở nên những cây cổ thụ già cằn, hung dữ và đe dọa. Ngôi nhà trở nên âm u vì nó không còn trải mình ra dưới ánh mặt trời buổi sáng. Những hình ảnh đẹp đẽ không còn nữa. Có chăng là những căn phòng ngủ tòan giường và giường được trải chiếu thay vì đệm chăn ấm êm, có chăng là những tấm màn cửa sổ cũ kỹ bạc màu vì năm tháng, có chăng là sân nhà đầy nhừng vết nứt dọc ngang, lồi lõm, và cây mai hàng xóm cũng chẳng còn để mồi khi mùa xuân về, rụng đầy những cánh mai hồng trước hiên nhà cho bạn vừa quét sân, vừa mong chờ Tết đến. Có nhiều cái không còn mà bạn vẫn mong tìm lại, những cái trơ gan cùng tuế nguyệt bạn lại không chấp nhận. Như cánh cổng màu nâu  năm nào bạn đánh đu lên nó, làm một chuyến chân không chạm đất được dăm thước,  bây giờ được thay thế bằng hai cánh cổng màu trắng, hoa văn cực kỳ phức tạp, nhưng chẳng còn đứa con nít nào bu lên làm một chuyến đu gọn gàng. Trong thâm tâm, bạn đang cố tu sửa lại ngôi nhà, để cho nó vẫn là nơi chốn xinh đẹp, khó quên nhất trong đời của bạn.



Thôi hãy quên đi, thỉnh thỏang để cho nó, ngôi nhà tuổi thơ, trở về trong ký ức của bạn, đôi khi làm bạn sợ, đôi khi bạn lại có cảm tưởng như bao năm tháng đã qua, bạn không hề rời xa nó đến một lần, như tối hôm qua, bạn đã mơ thấy mình từ căn phòng trên lầu, chạy thẳng xuống cầu thang, tuôn ra hai cánh cửa mở rộng và bạn dang hai tay bay lên trời. Bạn thấy mình bay qua ngọn cây đào già, xọet qua khung cửa sổ trên lầu, và từ đó bạn tiếp tục bay lên cao, nơi bạn thấy giải Ngân Hà đang vắt vẻo ngang qua bầu trời, bạn thậm chí còn dơ tay vẫy ngôi sao Hôm sáng chói, và chung quanh bạn tinh tú tưng bừng. Không khí lành lạnh khiến bạn chỉ muốn bay mãi không ngừng, và ngôi nhà càng lúc càng nhỏ dần, xa dần, con đường đầy ổ gà chỉ còn như sợi chỉ nằm xa phía dưới…

Hãy để kỷ niệm đẹp nhất về ngôi nhà dưới ánh mặt trời sống mãi cùng bạn, dù cho có lúc chúng làm bạn bồi hồi, xao xuyến, tim đầy ứ và bạn buồn muốn khóc.