Anh Meaulnes

Nhớ thuở ấp ủ trong cặp táp đến trường những cuốn sách Tuổi Hoa màu tím giúp mở rộng trước mắt tôi một chân trời đầy những mộng mơ. Tuổi mới lớn không trải qua những cơn khủng hoảng ghê gớm như giới trẻ bây giờ, có chăng cũng chỉ là nhìn lại hình vóc của mình, mặc cảm vớ vẩn với số cân tòm tèm trên 50 kg. Hồi tuổi chưa trăng tròn, tôi sẵn sàng  hăng hái hy sinh giặt cả đống chậu quần áo cho cả nhà  cùng với người chị họ, vắt từng dây drap và bọc mền không hề sợ nổi bắp thịt, chỉ hỷ hả tâm sự vắn dài với nhau. Sau đó thì biết phải đeo găng tay bảo vệ bàn tay để ngộ nhỡ có gặp đâu đó một em khác phái oai phong lẫm lẫm hoặc hào hoa đến nhão cả tim ra. 

Sau bắt đầu đâm ra hoang mang, không biết đào đâu cho ra các đấng anh hùng lẫm liệt đó, khi thế giới thuở mới lớn của tôi toàn được vây quanh bởi phái nữ. Từ trong nhà với khuynh hướng âm thịnh dương suy. Mấy ông anh họ lớn chê chúng tôi vắt mũi chưa sạch, chả thèm giới thiệu bạn bè cho. Mà mấy người bạn của các ông anh tôi thì rất đặc biệt, phần lớn hơi gàn gàn, lơ mơ với đời thực, lúc nào cũng mù mịt trong khói thuốc, chả phải người trong mộng của chúng tôi. Lại còn cả gan nhờ đan áo len vì thấy nhà có một cái máy đan, đâu biết sự nghiệp đan lát của chúng tôi chỉ dừng lại ở màn kéo ngang kéo dọc. Lâu lâu thấy một bà chị rú lên vì sau màn móc bớt nách, kéo roạt máy qua một nhát, thì cả tảng áo bái bai khỏi máy, lại làm lại hết từ đầu. Trong trí nhớ của tôi, hình như không có tác phẩm nào được hoàn thành ,vì các ông bạn lẫn các ông anh đã giang hồ tung cánh, và các bà chị của tôi phải rời Dalat xuống Saigon để theo học đại học. Và cả kỷ niệm một ông bạn nào đó còn dám gửi nhờ một trái mít ướt, được đến ngày thứ ba thì lũ trẻ ranh chịu không thấu với mùi thơm hấp dẫn đã móc sạch ruột xơi sạch, để lại một mớ da mít, nhưng chủ nhân cũng không thấy quay lai lấy.

Lên đến trung học, lại toàn con gái vây quanh, nhí nhố với nhau  những chuyện lặt vặt, giận hờn, và không tiếc ...mồm để nói xấu nhau, hoặc ăn quà, chả đứa nào có được một mối tình vắt ngang, cho đến tận lúc tốt nghiệp, chỉ có hai đưa được rước lên xe bông ,một đứa còn mang mớ bánh hỏi đến chia cho cả lớp, một đứa thì thấp thoáng những giờ học cuối vì còn bận làm giấy tờ xuất cảnh theo chồng, còn thì trơn lu!

Đọc chuyện nữ hoàng Anh đến thăm nước Ý, lẻn trốn ra ngoài đi chơi với một anh ký giả, chuyện lãng mạn đến muốn xỉu, nhất là cái đận anh ký giả ngày hôm sau được mời đến họp báo, thấy kiều nữ tối hôm qua đang lẫm liệt ngồi trên ngai vàng, vội vàng xá xuống tận đất và chôn chặt nhũng kỷ niệm xuống đáy lòng.

Lại chiêu thêm bộ phim Tàu "Xíu Phẩn ", hoàn cảnh còn cực kỳ éo le hơn vì chàng thì vừa là chủ vừa giàu hù, còn nàng thì chỉ là con của người gác dan , lại còn cõng thêm cái bệnh lao, lâu lâu khạc ra một bụm máu khi bị kích động quá cỡ, khiến tôi đã phải quyết tâm là sẽ không trèo cao để khỏi bị té đau !

Đang lúc hoang mang như đi trong sương mù, muốn lột xác, không làm garçon manqué nữa, không muốn nuôi vịt nuôi gà vì đã sạch sành sanh vốn vì dịch gà đốn sạch gà của cả nhà, không muốn được khen vì giờ thi thể dục lúc nào cũng được điểm cao so với các tiểu thư yểu điệu trong lớp , thì con bạn với một tủ sách kếch xù đến dí vào tay tôi cuốn truyện "Anh Meaulnes" (Le Grand Meaulnes).

Tôi lại càng không ngờ hơn là mấy chục năm sau, tôi gặp lại cuốn sách vốn như kim chỉ nam trong suốt cuộc đời tôi qua một chương trình triển lãm tranh của một tác giả vẽ theo các chương mục của cuốn sách, trong một lâu đài không xa nơi tôi ở trên đất Bỉ.

Bước chân vào cửa chính của lâu đài, cuốn sách mở ra trong ký ức của tôi với câu mở đầu " Anh đến nhà chúng tôi một buổi sáng chủ nhật năm 189...

Và những bức tranh vẽ làm sống lại trong tôi từng câu từng chữ  của cuốn sách tôi đã gần như thuộc làu.

Tôi có nhiều dịp để nói về cuốn sách này, một lần trong hồi ký của đứa bạn ra trường thời trung học , một lần thuyết trình ở trường cán sư xã hội để nói về tình cảm và ước mơ, một lần mới đây không lâu giúp đứa con gái làm bài dẫn giảng  trong lớp  . Nó vặn vẹo cả tiếng đồng hồ không viết ra được một chữ, tôi hoa tay trong 15 phút để dàn trải những cảm nghiệm của mình thấy được. Nó ngạc nhiên với tâm tình của tôi gửi cho cuốn sách mà nó thấy không một chút hấp dẫn, như tôi ngạc nhiên  khi lại một lần nữa thuyết trình trong lớp học tiếng Anh về một vài đề tài rút từ cuốn sách, thấy chả ai quan tâm trừ một vài người trong lứa tuối của tôi còn gật gù lắng nghe.

Cái thời ấy chắc qua rồi, thế hệ mới còn mải lao theo những chân giá trị mới, làm sao gieo được vào đầu chúng  những kim chỉ nam của Anh Meaulnes.

Khung cảnh của cuốn truyện giống hệt thành phố Dalat của tôi. Tôi thấm thía cảnh đìu hiu của một buổi sáng chủ nhật  như mọi buổi sáng chủ nhật, như tôi đã có rất nhiều lần trong tâm trạng đó, và một người lạ bước vào, cuộc sống thay đổi hết. 

Tôi tìm thấy tôi trong anh Meaulnes, trong thuở thiếu thời cho đến lúc vấp phải hàng rào của tuổi mới lớn. Những ước mơ giang hồ tung cánh, những cuộc phiêu lưu nho nhỏ trong những vùng đất quanh nhà, người thích mình không giống ai, lúc nào cũng phải có gì khác hơn, khi không có một năng khiếu gì đặc biệt hơn người, thì lấy cá tính của mình ra để khác người. 

Tôi thấy mình trong anh Meaulnes buổi tình cờ đi đón người quen ở nhà ga, lạc đường, bước vào một cuộc phiêu lưu tưởng như không thật, bằng chứng còn lại chỉ còn tấm áo hóa trang, trở về đời thường không được nữa, phải dấn bước đi tìm những hình ảnh chỉ đến trong chốc lát, như trong mơ. 

Chính là tôi đó, trong đoạn đường sống đi qua, đã bao lần đặt câu tự hỏi thật hay mơ, day dứt có, tiếc nuối có, nhưng hài lòng cũng có.

Và tình bạn thủy chung giữa tác giả với anh Meaulnes, là cái tôi mơ ước có được trong đời mình mà chưa hề gặp được, người bạn chân tình đứng bên lề, lặng lẽ đi theo, có mặt khi cần có mặt, chứng kiến mọi buồn vui của bạn mình, chứng kiến cảnh anh Meaulnes bọc đứa con ruột thịt của mình trong tấm áo ngự hàn tiếp tục tung mình vào những cuộc phiêu lưu mới, không trách móc thở than, chỉ sẽ như một chỗ dựa vững chắc để trong cuộc đời, có lúc nghĩ đến, sẽ còn chốn để quay về. 

Cái lãng mạn trong chuyện, có lẽ nếu không phải là người ở Dalat, hoặc ở một nơi nào khác có thiên nhiên vây quanh, sẽ không thể cảm nhận được.

Cho đến giờ, mỗi lần nhìn thấy lau lách mọc quanh ven bất cứ bờ sông hay bờ hồ, tôi đều nghĩ đến cảnh đi chơi thuyền buổi sáng sau đám cưới không thành của giòng họ De Galais. 

Tôi biết lâu đài làm nền cho cuốn chuyện đang ở đâu đó trong vùng Champagne bên Pháp, mong ước có một lần được đến đó thăm. Còn không thì tưởng tượng qua những lâu đài mình đã có dịp đi qua, như lâu đài đang triển lãm chủ đề cuốn sach Anh Meaulnes, một thời hoàng kim phôi pha lâu lâu được gợi nhớ lại, như mỗi lần tôi quay lưng nhìn lại dĩ vãng, luôn tự hỏi, những giấc mơ phiêu lưu đã thức hiện được chưa, và người trong mộng, đã giết đi từ lâu để sống vơi thực tế, không sóng gió, nhưng đều đều, như một buổi sáng mưa phùn êm ả đến não người của thời mới lớn xa xưa...

Hương Quỳ

(Bruxelles 09/14/2016)